Yapısal Kablolama
YAPISAL KABLOLAMA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
Kablosuz çözümlerin artan popülaritesine rağmen bilgisayar ağlarının çok büyük bir bölümü bağlantı için hala bükümlü çift bakır kablo çeşitleri kullanmaktadır. Yapısal kablolama sistemi bir binanın tüm kontrol ve haberleşme sinyallerinin analog ve dijital olarak iletimi için yapılan tüm kablolama aktif ve pasif cihazlarından oluşur. Yapısal kablolama sistemi protokol bağımsız ve gelecekte oluşacak yeni standartlar için gerekli şartları sağlamalıdır.
Yapısal kablolamada kullanılacak ekipmanlar ve sisteminizin sertifikasyonu için, firmaların bu kategorilere ve tüm endüstri standartlarına uygun, bağımsız laboratuvarlardan sertifikalı çözümlerini kullanmak ve yapısal kablolama işini yapacak firmanın TSE Yeterlilik Belgesine sahip olduğu göz ardı edilmemelidir.
YAPISAL KABLOLAMA HANGİ ÜRÜNLERİ İÇERİR ?
Yapısal kablolama ekipmanları üreten firmaların bu kategorilere ve tüm endüstri standartlarına uygun, bağımsız laboratuarlardan sertifikalı, yaklaşık dört bin çeşit ürün ile Shielded (korumalı-FTP, SFTP), Unshielded (korumasız-UTP) ve Fiber Optik çözümleri bulunmaktadır. Ürünler içinde, aktif (hub, star switches.. vs.) ve pasif ( kablo, konnektör, priz, patch panel... vs.) network ürünleri, raf ve kabinler, kablo taşıyıcıları ve rafları ile elektriksel koruma (UPS) içermektedir.
YAPISAL KABLOLAMA YAPILIRKEN HANGİ TESTLERDEN GEÇMELİDİR ?
1.Kablolama: Yapısal kablolama yapılırken kullanılan kablolar ve kanallar uzunluk limitlerine, bağlantı ve bükümlere, data kablolarının enerji hatları yanından geçmemesine, olası yangın tehlikesi için önlemler alınmasına ve kabloların ezilmemesi gibi faktörlere dikkat edilerek kablolama yapılmalıdır.
2.Sonlandırma: Kullanılan konnektörler, data prizleri standartlara uygun olmalıdır. Sonlandırma işlemi sırasında yapılan işlemler ileride doğabilecek problemlere neden olmamalıdır. Ayrıca kablo konnektör kayıplarının en az olması için gereken bağlantı şekil uygulanmalıdır.
3.Topraklama: Kurulan sistemin dış manyetik alanlardan etkilenmemesi için topraklama gerekli standartlarda yapılmalıdır. Eğer STP kablo kullanıyorsa STP dağıtım panelleri direkt topraklanmalıdır.
4.Etiketleme: Dağıtım panelleri, kablolar ve prizler etiketlenerek ağın topolojisi oluşturulmalıdır.
5.Onay Testi: Tüm kablolama işlemi bittikten sonra test cihazları ile EIA/TIA standart uyum testleri yapılmalıdır. Tüm uçlar tek tek karakteristik değerleri belirlenmeli ve uymayan uçlar tekrar incelenerek standartlara uygun duruma getirilmelidir.
6.Kabinler ve çerçeveler: Kullanılan kabinler monte edilirken. data ve enerji hatları için gereken bağlantı standartlarına uyulmalıdır.
YAPISAL KABLOLAMANIN ÖNEMİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER.
Bilgisayar sistemlerinin hızlı, sağlıklı ve problemsiz çalışabilmesi için, yapılacak olan network kablolaması çok önemlidir. Çoğu zaman kablolamaya yeterince önem verilmediği için, sağlıklı olmayan network kablolamaları üzerinde ciddi network problemlerine rastlanmaktadır. Özellikle yavaşlık ve bağlantı kopukluğu gibi problemlerin bir çoğu mühendislik formatlarına uyulmadan yapılan kablolama sistemleri yüzünden oluşmaktadır.
Kablolama altyapısı baştan iyi tasarlanıp yapılmalı ve yıllarca kullanılmalıdır. Yapılacak olan kablolamada aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
- Data kabloları ortama göre UTP (Unshielded Twisted Pair), STP (Shielded Twisted Pair) ya da Fiber Optik olarak tercih edilmelidir.
- Kullanılan data kabloları Cat 5, Cat 6 gibi standartları desteklemelidir.
- Mimariye göre sıvaaltı, zeminaltı, kanaliçi, vb. şekilde kullanıcının masasına ulaştırılan data kabloları, mutlaka bir data prizinde sonlandırılmalıdır. Elastik olmayan bu kabloların uçlarına data plug (RJ-45 Connector) takılmamalıdır. Kabloların diğer uçlarının toplandığı merkezde (tercihen sistem odası), kablolar Patch Panel denen pasif cihazlarda sonlandırılmalıdır.
- Data Prizleri - Bilgisayar ve Patch Panel - HUB arasındaki bağlantılar, patch kablo olarak adlandırılan, çok telli kablolar ile üretilmiş, yumuşak ve elastik ara kablolar ile yapılmalıdır.
- Data ve telefon kablolaması projelerinde mutlaka elektriksel altyapı gözden geçirilmelidir. Bilgisayar sistemleri için ayrı bir topraklama hattının olduğundan emin olunmalı, toprak voltaj seviyelerinin tolere edilebilir sınırlar içinde olduğuna dikkat edilmelidir.
YAPISAL KABLOLAMA ÇEŞITLERİ NELERDİR?
1. Backbone (dikey) Kablolama
Backbone veya vertical (dikey) kablolama da ana bir kablo ve bunun üzerinden bir ağaç gibi dağılan taşıyıcı kablo hatlarından oluşur. Genellikle haberleşme dikey olarak kattan kata yapılır. Tüm trafiği backbone taşır. Genelde bu İş için fiber-optik kablo tercih edilmektedir. Fiber-optik kablo veri alış-verişi hızlı, hata oranı düşük, dış ortamdan etkilenmeyen, iyi bir data yolu oluşturur.
2. Hortizonal (yatay) Kablolama
Yatay kablolama hem yatay hem dikey hatlardan oluşabilir. Yatay kablolama terminal ile merkez nokta kabul edilen dağıtım merkezleri arasında yatay kablo çekilmesi ile oluşturulur.
BAKIR KABLOLAMA HAKKINDA KISA BİLGİLER
Twisted Pair Cable (Bükümlü Çift Bakır Kablo)
Bükümlü çift bakır kablo telefon sistemlerinde de kullanılır. Bu tür kablolarda çıplak kabloların her biri bir yalıtım malzemesi (örneğin plastik) ile giydirilir ve kablolar çiftler halinde birbirine bükülür. Bu şekildeki basit bükümler, Çıplak kablonun ürettiği elektromanyetik alanın etkisini sınırlayıp diğer
kablolarda parazit oluşumunu önleyerek, Kablo çiftini elektromanyetik alanın etkisine karşı daha az duyarlı yapıp diğer kablolardan kaynaklanan paraziti önleyerek, kabloyu ağda kullanıma uygun hale getirir.
Bükümlü çift kablonun metal koruyucu ile sarılmış haline Korumalı Bükümlü Çift kablo denir. İzole edilmiş bükümlü çiftlerin etrafına sarılmış metal koruyucu ile, kablo elektromanyetik alandan daha iyi korunmakta ve verilerin daha uzun mesafelere iletilmesine olanak sağlamaktadır.
İki tip TP (Twisted Pair) kablo mevcuttur.
UTP (Unshlelded Twisted Pair): Bu kablo aynı kablo yatağı içinde birleşmiş dört adet bükümlü tel çiftinden oluşur. UTP kablo sadece bilgisayar ağlarında kullanılmaz. Oldukça yaygın olan bir başka kullanım alanı daha vardır: Telefon hatları… UTP kablo telefon hatlarında da kullanılır fakat bilgisayar ağlarındaki kullanımı bu alanın önüne geçmiştir ve UTP kablo bilgisayar ağlarıyla özdeşleşmiştir. Çevresinin küçük olmasından dolayı kablo kanallarında daha az yer kaplamakta ve büyük ağ kurulumlarında çok avantaj sağlamaktadır. UTP kablolar, STP kablonun tam tersine çevredeki gürültüden etkilenmektedir. Daha önceden daha yavaş bilgi iletimi yapabilirken yeni geliştirilen teknolojilerle UTP kablo üzerinden Gigabit hızlı iletişim sağlanabilmektedir. Bu da UTP kablonun daha yaygın kullanımını beraberinde getirmiştir.
UTP kablo türü enerji ile yanyana gitmemelidir. Bu tip kablo kullanıldığı durumlarda enerji ile arasında 30 cm mesafe bırakılması uluslararası standarttır.
FTP ve STP (Shielded Twisted Pair): Bükümlü tel çiftleri çevresinde ve tel çiftinin tamamının etrafı metalik ekranlama (shield) ile sınırlıdır. Metalik ekranlama kablodan gürültüyü uzaklaştırır ve etkilerini azaltır. Ethernet ağlarında kullanılabilen bu kablo, koaksiyel kablolardan farklı olarak verinin taşındığı devrenin bir parçası olmadığı için mutlaka her iki sonda da topraklandırılmalıdır. Aksi halde iletişime en çok zarar veren bir etken olur. Kablo, içindeki veya çevresindeki sinyalleri toplayan bir anten gibi çalışır ve ağ ortamındaki veriyi bozar. Etrafı renkli plastik kaplayıcıyla kaplanmış 4 çift tel ve dış kaptan önce korunmayı sağlayan lifler bulunmaktadır. Bu da STP kabloyu daha sert ve ağır yapmaktadır.
Kabloda korumayı sağlayan liflerin kablonun hiçbir noktasında zedelenmemiş olması çok önemlidir. Ayrıca bu liflerle sağlanan topraklamanın verinin geçtiği tüm noktalarda (ağ kartından duvar prizlerine ve hub'a kadar) devamlı olması da çok önemlidir. TP kablolar ilk kullanılmaya başlandığı dönemlerde STP kablo çok güvenli kabul edilmiştir. En dıştaki metal zırhın elektromanyetik alanlardan geçerken kablo içindeki sinyalin bozulmasına mani olması beklenir. Ancak STP ilk dönemlerde pahalı olmasıyla yaygınlaşamamıştır. STP kablo Token Ring ağlarında kullanılmıştır ve ethernet ağları için fazla maliyetinden dolayı geçmişte tercih edilmemiştir, ancak günümüzde maliyetlerin düşmesi STP kabloları tekrar gündeme getirmiştir.
Ftp ve Stp kablo türünü enerji ile yanyana kullanabiliriz..
SEÇİLEN NETWORK HIZINA GÖRE KABLO ÇEŞİTLERİ
Kategori 5 (CAT5 ve CAT5e):
100 mhz bandında çalışır. Yerel ağ bağlantıları için kullanılır. Günümüzde neredeyse tüm yerel ağ bağlantıları Kategori 5 UTP kablolarıyla yapılmaktadır. 100 metrelik mesafe aşılmadığı müddetçe 100 Mbps’lik veri aktarım kapasitesine sahiptir. Bu nedenle 100 Mbps hızını destekleyen Ethernet kartı ile çalışabilecek en uyumlu kablodur.
Kategori 6 (CAT 6ve CAT 6a):
Cat6 250 mhz band genişliğinde Cat6a 500 mhz çalışır. Kategori 5 kablosuna göre daha üstün bir üretim tekniği kullanılarak üretilmiş olması nedeniyle, 1000 Mbps hızında veri iletimine imkan tanır. Gigabit Ethernet kartlarıyla birlikte kullanılır.
Kategori 7 (CAT 7):
600 mhz band genişliğinde çalışır. Kategori 6 kablosuna göre daha üstün bir üretim tekniği kullanılarak üretilmiş olması nedeniyle, 1200 Mbps hızında veri iletimine imkan tanır. Gigabit Ethernet kartlarıyla birlikte kullanılır. 10g (Ten gigabit kablolamalarda bakır kullanılacaksa cat7 kablo kullanılır.
Kablo Çeşidine göre çalışma bandı ve 100 mt için çalışma frekansı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
BİR YAPISAL KABLOLAMA SİSTEMİNİN PERFORMANSI NASIL ÖLÇÜLÜR.
Bir sistemin kurulumu gerçekleştirildikten sonra sinyalin iletim kalitesini belirlemek amacı ile kabul testi yapılması mutlaka tavsiye edilir. İletim kalitesi kablolama şekline, ürünlerin performansına ve kanal yada link içerisindeki diğer ürünlerle uyumluluğuna bağlıdır. Bu yüzden, sonlandırmalar gerçekleştirilmeden önce kullanılacak olan ürünlerin kalitesini belirlemek gereklidir.
Bir sistemin 4 temel performans kriteri
PERFORMANS 1
Kayıp ya da Zayıflama
Kablo boyunca sinyal gücünün azalması.
Söz konusu olan kategoriye göre, ayrı frekans değerlerinde her bir çift için ölçüm yapılır.
- Kayıp, dB cinsinden ölçülür.
- Bu değer ne kadar küçük çıkarsa, iletim kalitesi o kadar yüksek demektir.
- Kayıp, kablonun kalitesinin göstergesidir.
PERFORMANS 2
Near-End Crosstalk ya da NEXT
Bir kablo çiftinin diğer kablo çifti üzerinde yarattığı istenmeyen girişime, diğer çiftin direnme kapasitesidir.
Her bir çift için ölçülür. Etkilenen çift üzerindeki gerilim, diğer uçta ölçülür.
- dB cinsinden ölçülür.
- Bu değer mümkün olduğu kadar yüksek olmalıdır.
- NEXT bağlantı kalitesinin ve kablo çekim kalitesinin göstergesidir.
PERFORMANS 3
Zayıflama Girişim Oranı yada ACR
ACR bir ölçüm olmayıp, bir hesaplamadır.
ACR=NEXT-ZAYIFLAMA
- dB cinsinden ölçülür.
- Bu değer mümkün olduğu kadar yüksek olmalıdır.
- ACR, kurulumu gerçekleştirilen kablolama sisteminin iletim kalitesinin göstergesidir.
PERFORMANS 4
Geri DönüşKaybı (Return Loss)
RL, kablo empedansındaki farklılıklardan kaynaklanan geri yansıyan sinyalin gücü ve iletilen sinyalin gücü arasındaki farkı gösterir. Bu bir yansıma olayır.
- dB cinsinden ölçülür.
- Bu değer mümkün olduğu kadar yüksek olmalıdır.
- RL,ürünlerin birbirleri arasındaki empedansı gösterir.